Algemeen
Een virus is een hoeveelheid erfelijk materiaal (dit kan RNA of DNA zijn), gewoonlijk ingesloten in een omhulsel van eiwit. Een virus is biologisch een bijzonder verschijnsel dat niet tot de levende wezens wordt gerekend omdat het zich niet zelfstandig kan voortplanten en omdat het geen metabolische activiteit vertoont. Voor het voortplanten heeft het virus de hulp nodig van een gastheerorganisme. Het vakgebied dat zich bezighoudt met virussen is de virologie. Virussen verschillen van andere levensvormen doordat ze geen stofwisseling kennen. Een virus koppelt zich aan een cel, en injecteert daarin het eigen erfelijk materiaal. Elk virus kent een specifieke celsoort waarmee de interactie wordt aangegaan; er is een nauwe host range. Deze gastheerspecificiteit is zeer nauw; humane virussen zijn bijna zonder uitzondering gemuteerd uit dierlijke virussen, die allemaal gastheerspecifiek zijn voorafgaand aan de mutatie. De eiwitmantel van het virus wordt gebruikt om geschikte gastheercellen te herkennen. Binnen in de gastheercel geeft het erfelijk materiaal van het virus de opdracht om nieuwe virussen te maken. Dit kan in veel gevallen leiden tot de dood van de gastheercel (lysis ofwel uiteenvallen van de cel dan wel celdood apoptose of necrose) of zelfs de dood van het meercellig organisme waar de cel deel van uitmaakt, al kan een virus ook nuttige genen inbrengen in een pro- of eukaryoot.
Ook bestaan er satellietvirussen, die door de geringe genoomgrootte voor de vermenigvuldiging volledig afhankelijk zijn van andere virussen.
Antibiotica zijn niet effectief tegen virale infecties. De enige reden waarom soms (in Nederland in nog mindere mate dan in België) antibiotica worden voorgeschreven als iemand een virale infectie heeft is om te voorkomen dat een opportunistische bacterie-infectie als complicatie optreedt.
Een virus kan zich alleen vermenigvuldigen als het zich in een (gastheer)cel bevindt.

Overzicht virussen bij de mens

Op deze site vindt u een overzicht van de menselijke virussen en hun gerelateerde pathologieën.

ICTV classificatie

De International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV) ontwikkelde het huidige classificatiesysteem en schreef richtlijnen die een groter belang stelden aan bepaalde viruseigenschappen met een daaraan gekoppelde indeling in families. Een uniforme taxonomie werd vastgelegd. Het 7e ICTV rapport formaliseerde voor het eerst een concept waarin virussoorten het laagste taxon werd in de hiërarchische indeling van virale taxa.
Op dit moment is echter slechts een klein deel van de totale diversiteit aan virussen bestudeerd. Bij analyses van monsters van mensen is ongeveer 20% van de virussen nog niet eerder gezien en van de monster uit het milieu, zoals uit zeewater en sedimenten uit de oceaan, is de grote meerderheid van sequenties volledig nieuw.

De algemene taxonomische structuur is als volgt: