Het Humaan Immunodeficiëntie Virus, beter bekend als HIV, is een retrovirus, dat zich richt op de CD4-cellen in het lichaam. Dit zijn de belangrijkste verdedigers van het lichaam tegen infecties. Het virus gebruikt de CD4-cellen om kopieën van zichzelf te maken. Hierdoor wordt het vermogen om infecties en ziekten te bestrijden sterk verzwakt.
Acquired Immune Deficiency Syndrome of AIDS
AIDS (verworven immuundeficiëntiesyndroom) is de naam die wordt gebruikt om een aantal potentieel levensbedreigende infecties en ziekten te beschrijven die optreden wanneer het immuunsysteem ernstig is beschadigd door het HIV-virus. Hoewel AIDS niet van de ene persoon op de andere kan worden overgedragen, kan het HIV-virus dat wel. Er is momenteel geen remedie voor HIV, maar er zijn zeer effectieve medicamenteuze behandelingen, waarmee de meeste mensen met het virus een lang en gezond leven kunnen leiden.
Met een vroege diagnose en effectieve behandelingen zullen de meeste mensen met HIV geen aan AIDS gerelateerde ziekten ontwikkelen en een bijna normale levensverwachting hebben.
Symptomen van HIV-infectie
De meeste mensen ervaren een korte griepachtige ziekte 2 tot 6 weken na een HIV-infectie, die een week of twee duurt. De vroege symptomen van HIV-infectie kunnen zijn:
- koorts
- rillingen
- gewrichtspijn
- spierpijn
- keelpijn
- zweten, vooral ’s nachts
- vergrote klieren
- een rode uitslag
- vermoeidheid
- zwakheid
- onbedoeld gewichtsverlies
Deze symptomen kunnen ook het gevolg zijn van het immuunsysteem dat vele soorten virussen afweert.
Nadat deze symptomen zijn verdwenen, veroorzaakt HIV mogelijk gedurende vele jaren geen symptomen, hoewel het virus het immuunsysteem blijft beschadigen. Dit betekent dat veel mensen met HIV niet weten dat ze besmet zijn.
Iedereen die denkt dat ze HIV kunnen hebben, moet zich laten testen. Bepaalde groepen mensen worden geadviseerd om regelmatig te testen omdat ze een bijzonder hoog risico lopen, waaronder:
- mannen die seks hebben met mannen
- zwarte Afrikaanse heteroseksuelen
- mensen die naalden, spuiten of andere injectieapparatuur delen
Oorzaken van HIV-infectie
HIV wordt aangetroffen in de lichaamsvloeistoffen van een besmet persoon. Dit omvat sperma, vaginale en anale vloeistoffen, bloed en moedermelk. Het is een fragiel virus en overleeft niet lang buiten het lichaam.
HIV kan niet worden overgedragen via zweet, urine of speeksel. De meest voorkomende manier om HIV over te dragen is door anale of vaginale seks te hebben zonder condoom.
Andere manieren om HIV te krijgen zijn:
- het delen van naalden, spuiten of andere injectieapparatuur
- overdracht van moeder op baby tijdens zwangerschap, geboorte of borstvoeding
De kans om HIV te krijgen via orale seks is erg klein en hangt af van veel factoren, zoals orale seks en de mondhygiëne van de persoon die orale seks geeft.
Diagnose van HIV
Er moet zo snel mogelijk medisch advies worden geraadpleegd als men denkt dat men mogelijk is blootgesteld aan HIV. Er kan op verschillende plaatsen worden getest, bijvoorbeeld bij de huisartsenpraktijk, klinieken voor seksuele gezondheid en klinieken die worden beheerd door goede doelen.
Vind HIV-testdiensten in de buurt
De enige manier om erachter te komen of men met HIV is besmet, is door een HIV-test te doen. Dit omvat het testen van een monster van het bloed of speeksel op tekenen van de infectie.
Het is belangrijk om te weten dat:
- anti-HIV-medicatie, genaamd profylaxe, na blootstelling (PEP) ervoor kan zorgen, dat men niet geïnfecteerd raakt als deze binnen 72 uur, na mogelijke blootstelling aan het virus, wordt gestart. Het wordt aanbevolen om zo snel mogelijk te starten, idealiter binnen 24 uur
- een vroege diagnose betekent, dat men sneller met de behandeling kan beginnen, wat de kansen op het beheersen van het virus kan vergroten, het risico op onwel worden kan verminderen en de kans op overdracht van het virus aan anderen kan verminderen
Zowel positieve als negatieve HIV-tests moeten mogelijk 1 tot 3 maanden na mogelijke blootstelling aan HIV-infectie worden herhaald, maar men moet niet zo lang wachten om hulp te zoeken:
- klinieken bieden mogelijk een vingerprikbloedtest aan, die binnen enkele minuten een resultaat kan geven, maar het kan een paar dagen duren om de resultaten van een meer gedetailleerde HIV-test te krijgen
- thuistests of thuisbemonsteringskits zijn beschikbaar om online of bij apotheken te kopen, afhankelijk van het type test dat men gebruikt is het resultaat binnen enkele minuten of enkele dagen beschikbaar
Als de eerste test aangeeft dat men HIV heeft, moet een verdere bloedtest worden uitgevoerd om het resultaat te bevestigen. Als dit positief is, wordt men doorverwezen naar een gespecialiseerde HIV-kliniek voor meer tests en een uitleg over de behandelingsopties.
Behandeling voor HIV
Antiretrovirale geneesmiddelen worden gebruikt om HIV te behandelen. Ze werken door het repliceren van het virus in het lichaam te stoppen, waardoor het immuunsysteem zichzelf kan herstellen en verdere schade kan worden voorkomen. Deze medicijnen bestaan in de vorm van tabletten, die elke dag moeten worden ingenomen.
HIV is in staat zeer gemakkelijk resistentie te ontwikkelen tegen een enkel HIV-medicijn, maar het nemen van een combinatie van verschillende medicijnen maakt dit veel minder waarschijnlijk.
De meeste mensen met HIV nemen een combinatie van medicijnen. Het is van vitaal belang dat deze iedere dag worden ingenomen zoals aanbevolen door de arts. Het doel van HIV-behandeling is om een niet-detecteerbare virale lading te hebben. Dit betekent dat het niveau van het HIV-virus in het lichaam laag genoeg is om niet door een test te worden gedetecteerd.
Leven met HIV
Als men met HIV leeft, vermindert het nemen van effectieve HIV-behandeling en het niet detecteren aanzienlijk het risico om HIV door te geven aan anderen.
Aanbevolen wordt om:
- regelmatig aan lichaamsbeweging te doen
- zich aan een gezond dieet te houden
- te stoppen met roken
- jaarlijks de griepprik te halen om het risico op ernstige ziekten te minimaliseren
Zonder behandeling raakt het immuunsysteem ernstig beschadigd en kunnen levensbedreigende ziekten zoals kanker en ernstige infecties optreden.
Op voorwaarde dat een zwangere vrouw met HIV tijdige en effectieve HIV-behandeling en medische zorg ontvangt, is het zeldzaam dat zij HIV doorgeeft aan haar baby.
HIV voorkomen
Iedereen die wisselende sekscontacten heeft zonder condoom of naalden deelt, loopt het risico op HIV-infectie. Er zijn veel effectieve manieren om het risico op HIV-infectie te voorkomen of te verminderen, waaronder:
- het gebruik van een condoom voor seks
- profylaxe na blootstelling (PEP – Post-Expositie Profylaxe)
- profylaxe vóór blootstelling (PrEP – Pre-Expositie Profylaxe)
- behandeling voor HIV om de virale belasting tot niet detecteerbaar te verminderen
- als men drugs gebruikt, nooit naalden of andere injectieapparatuur deelt, waaronder spuiten, lepels en wattenstaafjes
- neem contact op met de plaatselijke seksuele gezondheidskliniek of een huisarts voor verder advies over de beste manier om het risico te verminderen
- voor mensen met HIV: als men een effectieve HIV-behandeling heeft ondergaan en de virale lading gedurende 6 maanden of langer niet detecteerbaar is, betekent dit dat men het virus niet kan doorgeven via seks.
Tot slot
Tijdens een laat stadium van HIV-infectie neemt het risico op het ontwikkelen van een levensbedreigende ziekte enorm toe. Een persoon met HIV in een laat stadium kan ernstige aandoeningen onder controle houden, voorkomen en behandelen door naast de HIV-behandeling nog andere medicijnen te gebruiken.
